Podstawowe Pozycje Dłoni
 |
Nauka nowego tańca, nawet jeśli ma się już jakieś taneczne zaplecze, przypomina mi naukę języka - zaczyna się od alfabetu, najmniejszych elementów składowych, z których później można układać całe zdania (kombinacje). W tym przypadku „alfabetem” są dłonie, stopy czy podstawowe figury. Dziś chcę się skupić na tych pierwszych.
Moim przewodnikiem technicznym jest podręcznik Zeng Minghui pt. 《中国古典舞身韵》 (Chiński taniec klasyczny – Shen Yun, Wydawnictwo Uniwersytetu Południowo-Zachodniego, 2022), oparty na oficjalnym systemie treningowym „Shen Yun” opracowanym w Beijing Dance Academy.
Coś więcej niż kształt: intencja i energia
W baletowym port de bras dłoń jest miękka, zaokrąglona, stanowi naturalne przedłużenie ramienia. To piękne i pełne gracji rozwiązanie, które tworzy harmonijną linię ruchu.
W chińskim tańcu klasycznym dłoń nie jest jednak pasywnym zakończeniem gestu - to źródło aktywnej energii. W moim podręczniku polecenia nie dotyczą wyłącznie formy, lecz działania i intencji ukrytej wewnątrz ruchu: „dociśnij w dół”, „wypchnij na zewnątrz”, „otwórz szeroko”, „wyciągnij daleko” to tylko niektóre określenia jakie tam znalazłam. Dłoń nie tylko tworzy kształt, ale też kieruje energię (气, qì) aż do opuszków palców.
Termin „qì” rozumiany jest tutaj nie w sensie mistycznym, lecz jako wyraz intencji i wewnętrznej żywotności - kluczowej kategorii w chińskiej estetyce ruchu.
Dzięki temu każdy gest nabiera mocy i kierunku.
Pięć podstawowych kształtów dłoni
Zgodnie z podręcznikiem Zeng Minghui, pięć podstawowych form dłoni (基本手型, Jīběn Shǒu Xíng) stanowi fundament treningu chińskiego tańca klasycznego. Nie są to oczywiście jedyne pozycje dłoni używane w tańcu chińskim. Różne szkoły mogą też nauczać drobnych wariacji, ale te pięć kształtów jest szeroko uznawane w systemie Shen Yun.
1. 兰花手 (Lán Huā Shǒu) - „Orchid Hand”
 |
-
Opis: Kciuk dociśnięty do nasady palca środkowego, pozostałe palce prostują się, rozkładają i unoszą w lekkim rozwarciu. Opuszki palców sięgają jak najdalej, tak by tworzyły nieregularną, żywą linię.
-
To najbardziej charakterystyczna kobieca dłoń w tańcu chińskim - subtelna i elegancka, niczym kwiat. Rozstawione palce sprawiają, że linia staje się dynamiczna i „żywa”, w przeciwieństwie do bardziej jednolitej dłoni baletowej.
 |
2. 掌式 (Zhǎng Shì) - „Palm Form”
 |
-
Opis: Palce wyprostowane, bok dłoni delikatnie wypchnięty na zewnątrz, „paszcza tygrysa” (przestrzeń między kciukiem a palcem wskazującym) szeroko otwarta, nadgarstek lekko zaokrąglony.
-
To gest silny i ekspansywny gest. Czuć, jak energia promieniuje z wnętrza dłoni. Wyraża on determinację i charakter.
 |
3. 单指 (Dān Zhǐ) - „Single Finger”
 |
-
Opis: Palec wskazujący wyciągnięty w górę, kciuk i palec środkowy lekko się stykają, pozostałe palce są lekko zgięte do środka.
Ta forma to kwintesencja precyzji i kierunku. Służy do wskazywania, prowadzenia wzroku widza i wyznaczania kierunku ruchu. Lekkie złączenie kciuka i palca środkowego daje stabilność całemu gestowi.
 |
4. 剑指 (Jiàn Zhǐ) - „Sword Finger”
 |
-
Opis: Wskazujący i środkowy palec wyprostowane razem w górę, podczas gdy kciuk i palec serdeczny się stykają.
-
W tym geście od razu widać wpływy sztuk walki - jest ostry, dynamiczny i pełen mocy. Dłoń staje się symbolicznym mieczem: precyzyjnym, zdecydowanym, ale wciąż eleganckim.
 |
5. 拳式 (Quán Shì) - „Fist Form”
 |
-
Opis: Dłoń tworzy miękką, zaokrągloną pięść; nie zaciśniętą, lecz napiętą wewnętrznie. Kciuk, palec wskazujący i środkowy lekko się stykają, a pozostałe palce są zgięte do wnętrza dłoni.
-
Nie jest to ściśnięta, agresywna pięść. To „lekka pięść” - używana w miękkich, zaokrąglonych ruchach. Przekazuje delikatną siłę, jakby w dłoni trzymało się coś cennego.
 |
Kultura w dłoniach
Różnice między baletem a chińskim tańcem klasycznym sięgają głębiej niż tylko do techniki. Balet, wywodzący się z europejskich dworów, dąży do ideału doskonałości, wzniosłości i lekkości. Natomiast chiński taniec klasyczny wyrasta z filozofii taoistycznej, chińskiej tradycji operowej i estetyki sztuk walki, gdzie taniec wyraża dynamiczny przepływ energii (qì), opowiada historie i odzwierciedla elementy natury.
Każdy kształt dłoni ma znaczenie symboliczne: może przedstawiać kwiat, miecz, gest wskazania. Dłoń staje się narzędziem opowieści.
W tym sensie dłoń nie tylko zdobi taniec, ale też opowiada historię. Kojarzy mi się to z tańcami indyjskimi (mudrami w nich używanymi), gdzie dłoń to zawsze element opowiadanej ruchem historii.
Podsumowanie :)
Spotkanie z tym nowym "alfabetem" dłoni jest fascynujące i przypomina mi, że taniec to przede wszystkim język kultury w jakiej się rodzi. Mam nadzieję, że ten wstęp do świata dłoni w tańcu chińskim Was zainteresował. Jest jeszcze wiele innych pozycji opartych np. o mudry, lecz tutaj chciałam przedstawić te bazowe.
Tutaj jeszcze możecie zobaczyć wykonanie tych pozycji rąk łącznie z wariacją na temat pięści :)
Bibliografia
Zeng, Minghui. (2022). 中国古典舞身韵 [Chiński taniec klasyczny – Shen Yun]. Wydawnictwo Uniwersytetu Południowo-Zachodniego.
Nota o źródle
Tekst oparty jest bezpośrednio na podręczniku profesor Zeng Minghui, wykładowczyni z Wydziału Tańca Uniwersytetu Pedagogicznego Południowych Chin, absolwentki Beijing Dance Academy. Autorka posiada blisko 20-letnie doświadczenie dydaktyczne i choreograficzne, a jej prace publikowane były m.in. w Journal of Beijing Dance Academy.
Podręcznik Zeng opiera się na oficjalnym systemie nauczania „Shen Yun”, który stanowi podstawę akademickiego programu chińskiego tańca klasycznego.
Komentarze
Prześlij komentarz