Święto Środka Jesieni: Historia, Tradycje i Magia Księżycowej Nocy
Gdy na niebie pojawia się najokazalszy i najjaśniejszy księżyc w całym roku, całe Chiny zatrzymują się, by go celebrować. Święto Środka Jesieni (中秋节, Zhōngqiū Jié), zwane też Festiwalem Księżyca, to jedno z najważniejszych świąt w chińskiej kulturze (cieszy się niemal taką popularnością jak Księżycowy Nowy Rok). Wypada ono 15 dnia 8 miesiąca kalendarza lunarnego. W tym roku będzie to 6 Października. To czas, gdy rodziny zjeżdżają się z najdalszych zakątków kraju, by wspólnie cieszyć się swoją obecnością. Dziś chcę spojrzeć na korzenie tego święta, jakie wierzenia i tradycje są z nim związane, które czynią go wyjątkowym.
Głęboko Zakorzeniona Historia: Od Czczenia Księżyca po Święto Rodziny
Początków Święta Środka Jesieni należy szukać w epoce dynastii Shang i Zhou (XII w. p.n.e. - 256 r. p.n.e.), kiedy to było świętem dziękczynienia za zbiory. Jesienny księżyc, najjaśniejszy w roku, był symbolem ukończonych prac na roli i obfitości. Cesarze składali wtedy ofiary księżycowi, dziękując za plony i prosząc o pomyślność.
Jednak prawdziwy rozkwit święta nastąpił za dynastii Tang (618-907 n.e.), gdy nabrało ono świeckiego, bardziej romantycznego charakteru. Arystokraci i literaci organizowali wówczas przyjęcia, podczas których podziwiali pełnię księżyca, pili wino i recytowali poezję. To wtedy utrwalił się zwyczaj "czczenia księżyca" (赏月, shǎng yuè). Ostatecznie, za dynastii Song (960-1279 n.e.), Święto Środka Jesieni przekształciło się w powszechne, rodzinne święto, jakie znamy dziś. Pełnia księżyca stała się potężnym symbolem jedności, pełni rodziny i zgromadzenia bliskich, gdyż pełnia (圆, yuán) brzmi podobnie do słowa oznaczającego „pełnię, spełnienie, jedność” - stąd tak mocne skojarzenie ze zjednoczeniem rodziny.
Mity i Legendy: Dusza Święta
Ze świętem związane są różne legendy jednak najbardziej znana jest ta o Chang'e - przytoczę ją za Handbook of Chinese Mythology autora Lihui Yang:
"In the ancient past, there was a hero named Hou Yi who was excellent at archery. His wife was Chang'e. One year, the ten suns rose in the sky together, causing great disaster to the people. Yi shot down nine of the suns and left only one to provide light. An immortal admired Yi and sent him the elixir of immortality. Yi did not want to leave Chang'e and be immortal without her, so he let Chang'e keep the elixir. However, Peng Meng, one of his apprentices, knew this secret. So, on the fifteenth of August in the Chinese lunisolar calendar, when Yi went hunting, Peng Meng broke into Yi's house and forced Chang'e to give the elixir to him. Chang'e refused to do so. Instead, she swallowed it and flew into the sky. Since she loved her husband and hoped to live nearby, she chose the moon for her residence. When Yi came back and learned what had happened, he felt so sad that he displayed the fruits and cakes Chang'e liked in the yard and gave sacrifices to his wife. People soon learned about these activities, and sympathetic to Chang'e, they also participated in these sacrifices with Yi."
 |
| Bogini Chang'e z wikipedii |
Ta legenda to prawdopodobnie ułagodzona wersja pierwotnej historii bogini Chang'e która rzeczywiście była żoną Hou Yi, jednak po zestrzeleniu przez niego słońc zostali obije wygnani na ziemię jako śmiertelnicy. Pierwotnie wypija ona eliksir po to by znów stać się nieśmiertelna, a na księżycu jej jedynym towarzyszem jest Jadeitowy Królik.
Ciekawostka: Symbolika 10 słońc odzwierciedlała 10 dni w pierwotnym kalendarzu chińskim.
Tradycje, Które Łączą Pokolenia
Współczesne obchody to mieszanka dawnych rytuałów i rodzinnej atmosfery. Z okazji śięta przygotowuje się ciasteczka Księżycowe (月饼, yuèbǐng). Te okrągłe, bogate ciastka z nadzieniem (np. z pasty z lotosu, czerwonej fasoli lub żółtka jajka) wręcza się w prezencie rodzinie i przyjaciołom, a ich okrągły kształt symbolizuje pełnię i kompletną rodzinę.
 |
| Ciasteczko Księżycowe z Wikipedii |
Łączenie rodziny i kolacja to najważniejszy aspekt święta. Wszyscy członkowie rodziny starają się spotkać na uroczystej kolacji, niezależnie od dzielących ich odległości. Dlatego wielu chińczyków pracujących z dala od rodzinnego miasta, wyjeżdża z powrotem na to święto aby spotkać się z rodziną. Jest to jedna z niewielu okazji aby połączyć na co dzień rozdzielone rodziny. W tym roku wypada ono wyjątkowo pomyślnie bo łączy się niejako z "Golden Week" czyli obchodami Chińskiego Święta Narodowego. Nie polecam podróży w tym okresie gdyż naprawdę wszyscy starają się wtedy dostać do rodzinnych miejscowości i podóżujących są całe masy (w 2020 szacowało się, że podróżnych jest nawet 637 millionów)
Czczenie Księżyca to kolejny aspekt święta. Rodziny wystawiają na balkony lub do ogrodów stoliki, na których kładą ciasteczka księżycowe, owoce (zwłaszcza granaty i winogrona) i kadzidełka, oddając w ten sposób cześć księżycowi. Niektórzy wybierają się po prostu na spacery aby podziwiać najpiękniejszy księżyc roku.
Jeśli chodzi o lampiony to w niektórych regionach, np. w Kantonie, puszcza się latarnie różnego rodzaju lub nosi kolorowe lampiony, co symbolizuje spełnianie marzeń i nadzieję na przyszłość.
Współcześnie jest to również niesamowita okazja handlowa: luksusowe zestawy mooncakes bywają prezentami firmowymi, a wiele marek (nawet Gucci czy Starbucks) przygotowuje własne wersje opakowań.
Taniec w Tle: Kulturowy Wyraz Emocji
A gdzie w tym wszystkim jest taniec? Choć nie jest on centralnym punktem święta jak np. w przypadku Nowego Roku, to stanowi jego naturalne tło i artystyczny wyraz. Taniec Lwa może czasem towarzyszyć paradom, by odgonić złe duchy. Jednak przede wszystkim, to w klasycznym i współczesnym tańcu chińskim legendy o Środku Jesieni znajdują swoje najpiękniejsze interpretacje. Tancerze, poprzez płynne ruchy i ekspresyjną pantomimę, ożywiają na scenie postać samotnej Chang'e, tęskniącej za mężem, lub pracowitego Królika. Taniec staje się medium, które przenosi starożytne opowieści w czasy współczesne. Zresztą spektakle tego typu cieszą się w Chinach co raz większą popularnością. Fabularyzowane przedstawienia dawnych mitów i legend w teatralno-tanecznym anturażu a nawet cyrkowym, przyciągają tłumy nie tylko turystów ale przede wszystkim samych mieszkańców.
Podsumowując, Święto Środka Jesieni to więcej niż dzień wolny. To żywa lekcja historii, głęboko zakorzeniona wiara w symbole i przede wszystkim - niezachwiana wartość rodziny. To czas, gdy w blasku księżyca odżywają dawne opowieści, a w domach roznosi się zapach herbaty i księżycowych ciasteczek.
Z okazji Święta Środka Jesieni, życzę Wam wszystkim pełni szczęścia i rodzinnego ciepła!
中秋节快乐！(Zhōngqiū Jié kuài lè!)
Komentarze
Prześlij komentarz